Avant-propos :
nous vous proposons ici un texte à partir de l'édition Nisard qui est
disponible sur le net (itinera electronica, bien connus), amendée, ce
qui est parfois nécessaire car elle s'avère fautive, grâce à une collation
soigneuse à partir de l’édition Bornecque, chez Budé (leçons, ponctuation,
numération des vers) ; nous sommes passés aussi aux majuscules avec différenciation,
pour raisons scolaires, des i/j et u/v : nos élèves apprécient…
HS
P. OVIDII NASONIS ARTIS AMATORIAE
LIBER PRIMVS
SIQUIS IN HOC ARTEM POPULO NON NOVIT AMANDI,
HOC LEGAT ET LECTO CARMINE DOCTUS AMET.
ARTE CITAE VELOQUE RATES REMOQUE MOVENTUR,
ARTE LEVIS CURRUS. ARTE REGENDUS AMOR.
CURRIBUS AUTOMEDON LENTISQUE ERAT APTUS HABENIS ;
TIPHYS IN HAEMONIA PUPPE MAGISTER ERAT ;
ME VENUS ARTIFICEM TENERO PRAEFECIT AMORI ;
TIPHYS ET AUTOMEDON DICAR AMORIS EGO.
ILLE QUIDEM FERUS EST ET QUI MIHI SAEPE REPUGNET,
SED PUER EST, AETAS MOLLIS ET APTA REGI. 10
PHILLYRIDES PUERUM CITHARA PERFECIT ACHILLEM
ATQUE ANIMOS PLACIDA CONTUDIT ARTE FEROS ;
QUI TOTIENS SOCIOS, TOTIENS EXTERRUIT HOSTES,
CREDITUR ANNOSUM PERTIMUISSE SENEM ;
QUAS HECTOR SENSURUS ERAT, POSCENTE MAGISTRO
VERBERIBUS JUSSAS PRAEBUIT ILLE MANUS.
AEACIDAE CHIRON, EGO SUM PRAECEPTOR AMORIS ;
SAEVUS UTERQUE PUER, NATUS UTERQUE DEA.
SED TAMEN ET TAURI CERVIX ONERATUR ARATRO,
FRENAQUE MAGNANIMI DENTE TERUNTUR EQUI, 20
ET MIHI CEDIT AMOR, QUAMVIS MEA VULNERET ARCU
PECTORA JACTATAS EXCUTIATQUE FACES.
QUO ME FIXIT AMOR, QUO ME VIOLENTIUS USSIT,
HOC MELIOR FACTI VULNERIS ULTOR ERO.
NON EGO, PHOEBE, DATAS A TE MIHI MENTIAR ARTES,
NEC NOS AERIAE VOCE MONEMUR AVIS,
NEC MIHI SUNT VISAE CLIO CLIUSQUE SORORES
SERVANTI PECUDES VALLIBUS, ASCRA, TUIS ;
USUS OPUS MOVET HOC: VATI PARETE PERITO;
VERA CANAM ; COEPTIS, MATER AMORIS, ADES. 30
ESTE PROCUL, VITTAE TENUES, INSIGNE PUDORIS,
QUAEQUE TEGIS MEDIOS INSTITA LONGA PEDES.
NOS VENEREM TUTAM CONCESSAQUE FURTA CANEMUS,
INQUE MEO NULLUM CARMINE CRIMEN ERIT.
PRINCIPIO, QUOD AMARE VELIS, REPERIRE LABORA,
QUI NOVA NUNC PRIMUM MILES IN ARMA VENIS.
PROXIMUS HUIC LABOR EST PLACITAM EXORARE PUELLAM ;
TERTIUS, UT LONGO TEMPORE DURET AMOR.
HIC MODUS ; HAEC NOSTRO SIGNABITUR AREA CURRU ;
HAEC ERIT ADMISSA META PREMENDA ROTA. 40
DUM LICET, ET LORIS PASSIM POTES IRE SOLUTIS,
ELIGE CUI DICAS «TU MIHI SOLA PLACES».
HAEC TIBI NON TENUES VENIET DELAPSA PER AURAS:
QUAERENDA EST OCULIS APTA PUELLA TUIS.
SCIT BENE VENATOR, CERVIS UBI RETIA TENDAT,
SCIT BENE QUA FRENDENS VALLE MORETUR APER;
AUCUPIBUS NOTI FRUTICES; QUI SUSTINET HAMOS
NOVIT QUAE MULTO PISCE NATENTUR AQUAE.
TU QUOQUE, MATERIAM LONGO QUI QUAERIS AMORI,
ANTE FREQUENS QUO SIT DISCE PUELLA LOCO. 50
NON EGO QUAERENTEM VENTO DARE VELA JUBEBO,
NEC TIBI, UT INVENIAS, LONGA TERENDA VIA EST.
ANDROMEDAN PERSEUS NIGRIS PORTARIT AB INDIS,
RAPTAQUE SIT PHRYGIO GRAIA PUELLA VIRO,
TOT TIBI TAMQUE DABIT FORMOSAS ROMA PUELLAS,
«HAEC HABET» UT DICAS «QUICQUID IN ORBE FUIT».
GARGARA QUOT SEGETES, QUOT HABET METHYMNA RACEMOS,
AEQUORE QUOT PISCES, FRONDE TEGUNTUR AVES,
QUOT CAELUM STELLAS, TOT HABET TUA ROMA PUELLAS;
MATER IN AENEAE CONSTITIT URBE SUI. 60
SEU CAPERIS PRIMIS ET ADHUC CRESCENTIBUS ANNIS,
ANTE OCULOS VENIET VERA PUELLA TUOS ;
SIVE CUPIS JUVENEM, JUVENES TIBI MILLE PLACEBUNT,
COGERIS ET VOTI NESCIUS ESSE TUI:
SEU TE FORTE JUVAT SERA ET SAPIENTIOR AETAS,
HOC QUOQUE, CREDE MIHI, PLENIUS AGMEN ERIT.
TU MODO POMPEIA LENTUS SPATIARE SUB UMBRA,
CUM SOL HERCULEI TERGA LEONIS ADIT,
AUT UBI MUNERIBUS NATI SUA MUNERA MATER
ADDIDIT, EXTERNO MARMORE DIVES OPUS; 70
NEC TIBI VITETUR QUAE PRISCIS SPARSA TABELLIS
PORTICUS AUCTORIS LIVIA NOMEN HABET,
QUAQUE PARARE NECEM MISERIS PATRUELIBUS AUSAE
BELIDES ET STRICTO STAT FERUS ENSE PATER.
NEC TE PRAETEREAT VENERI PLORATUS ADONIS
CULTAQUE JUDAEO SEPTIMA SACRA SYRO,
NEC FUGE LINIGERAE MEMPHITICA TEMPLA JUVENCAE ;
MULTAS ILLA FACIT, QUOD FUIT IPSA JOVI.
ET FORA CONVENIUNT (QUIS CREDERE POSSIT?) AMORI,
FLAMMAQUE IN ARGUTO SAEPE REPERTA FORO. 80
SUBDITA QUA VENERIS FACTO DE MARMORE TEMPLO
APPIAS EXPRESSIS AERA PULSAT AQUIS,
ILLO SAEPE LOCO CAPITUR CONSULTUS AMORI,
QUIQUE ALIIS CAVIT, NON CAVET IPSE SIBI ;
ILLO SAEPE LOCO DESUNT SUA VERBA DISERTO,
RESQUE NOVAE VENIUNT, CAUSAQUE AGENDA SUA EST.
HUNC VENUS E TEMPLIS, QUAE SUNT CONFINIA, RIDET ;
QUI MODO PATRONUS, NUNC CUPIT ESSE CLIENS.
SED TU PRAECIPUE CURVIS VENARE THEATRIS:
HAEC LOCA SUNT VOTO FERTILIORA TUO. 90
ILLIC INVENIES QUOD AMES, QUOD LUDERE POSSIS,
QUODQUE SEMEL TANGAS, QUODQUE TENERE VELIS.
UT REDIT ITQUE FREQUENS LONGUM FORMICA PER AGMEN,
GRANIFERO SOLITUM CUM VEHIT ORE CIBUM,
AUT UT APES SALTUSQUE SUOS ET OLENTIA NACTAE
PASCUA PER FLORES ET THYMA SUMMA VOLANT,
SIC RUIT AD CELEBRES CULTISSIMA FEMINA LUDOS ;
COPIA JUDICIUM SAEPE MORATA MEUM EST.
SPECTATUM VENIUNT ; VENIUNT SPECTENTUR UT IPSAE.
ILLE LOCUS CASTI DAMPNA PUDORIS HABET. 100
PRIMUS SOLLICITOS FECISTI, ROMULE, LUDOS,
CUM JUVIT VIDUOS RAPTA SABINA VIROS.
TUNC NEQUE MARMOREO PENDEBANT VELA THEATRO,
NEC FUERANT LIQUIDO PULPITA RUBRA CROCO;
ILLIC, QUAS TULERANT NEMOROSA PALATIA, FRONDES
SIMPLICITER POSITAE SCAENA SINE ARTE FUIT;
IN GRADIBUS SEDIT POPULUS DE CAESPITE FACTIS,
QUALIBET HIRSUTAS FRONDE TEGENTE COMAS.
RESPICIUNT, OCULISQUE NOTANT SIBI QUISQUE PUELLAM,
QUAM VELIT, ET TACITO PECTORE MULTA MOVENT ; 110
DUMQUE RUDEM PRAEBENTE MODUM TIBICINE TUSCO
LUDIUS AEQUATAM TER PEDE PULSAT HUMUM,
IN MEDIO PLAUSU (PLAUSUS TUNC ARTE CAREBANT)
REX POPULO PRAEDAE SIGNA PETENDA DEDIT.
PROTINUS EXSILIUNT, ANIMUM CLAMORE FATENTES
VIRGINIBUS CUPIDAS INICIUNTQUE MANUS.
UT FUGIUNT AQUILAS, TIMIDISSIMA TURBA, COLUMBAE,
UTQUE FUGIT VISOS AGNA NOVELLA LUPOS, (utque :ut, visos:invisos)
SIC ILLAE TIMUERE VIROS SINE LEGE RUENTES; (lege:more)
CONSTITIT IN NULLA, QUI FUIT ANTE, COLOR. 120
NAM TIMOR UNUS ERAT, FACIES NON UNA TIMORIS.
PARS LANIAT CRINES, PARS SINE MENTE SEDET ;
ALTERA MAESTA SILET, FRUSTRA VOCAT ALTERA MATREM ;
HAEC QUERITUR, STUPET HAEC ; HAEC MANET, ILLA FUGIT.
DUCUNTUR RAPTAE, GENIALIS PRAEDA, PUELLAE,
ET POTUIT MULTAS IPSE DECERE TIMOR.
SIQUA REPUGNARAT NIMIUM COMITEMQUE NEGABAT,
SUBLATAM CUPIDO VIR TULIT IPSE SINU,
ATQUE ITA «QUID TENEROS LACRIMIS CORRUMPIS OCELLOS ?
QUOD MATRI PATER EST, HOC TIBI, DIXIT, ERO.» 130
ROMULE, MILITIBUS SCISTI DARE COMMODA SOLUS.
HAEC MIHI SI DEDERIS COMMODA, MILES ERO.
SCILICET,EX ILLO SOLLEMNIA MORE, THEATRA
NUNC QUOQUE FORMOSIS INSIDIOSA MANENT.
NEC TE NOBILIUM FUGIAT CERTAMEN EQUORUM :
MULTA CAPAX POPULI COMMODA CIRCUS HABET.
NIL OPUS EST DIGITIS, PER QUOS ARCANA LOQUARIS,
NEC TIBI PER NUTUS ACCIPIENDA NOTA EST ;
PROXIMUS A DOMINA, NULLO PROHIBENTE, SEDETO,
JUNGE TUUM LATERI, QUA POTES USQUE, LATUS. 140
ET BENE, QUOD COGIT, SI NOLIS, LINEA JUNGI,
QUOD TIBI TANGENDA EST LEGE PUELLA LOCI.
HIC TIBI QUAERATUR SOCII SERMONIS ORIGO,
ET MOVEANT PRIMOS PUBLICA VERBA SONOS.
CUJUS EQUI VENIANT, FACITO STUDIOSE REQUIRAS,
NEC MORA, QUISQUIS ERIT, CUI FAVET ILLA, FAVE.
AT CUM POMPA FREQUENS CERTANTIBUS IBIT EPHEBIS,
TU VENERI DOMINAE PLAUDE FAVENTE MANU ;
UTQUE FIT, IN GREMIUM PULVIS SI FORTE PUELLAE
DECIDERIT, DIGITIS EXCUTIENDUS ERIT, 150
ET SI NULLUS ERIT PULVIS, TAMEN EXCUTE NULLUM.
QUAELIBET OFFICIO CAUSA SIT APTA TUO.
PALLIA SI TERRA NIMIUM DEMISSA JACEBUNT,
COLLIGE ET INMUNDA SEDULUS EFFER HUMO ;
PROTINUS, OFFICII PRETIUM, PATIENTE PUELLA
CONTINGENT, OCULIS CRURA VIDENDA TUIS.
RESPICE PRAETEREA, POST VOS QUICUMQUE SEDEBIT,
NE PREMAT OPPOSITO MOLLIA TERGA GENU.
PARVA LEVIS CAPIUNT ANIMOS. FUIT UTILE MULTIS
PULVINUM FACILI COMPOSUISSE MANU ; 160
PROFUIT ET TENUI VENTO MOVISSE TABELLAM, (vento:ventos, tabellam:tabella)
ET CAVA SUB TENERUM SCAMNA DEDISSE PEDEM.
HOS ADITUS CIRCUSQUE NOVO PRAEBEBIT AMORI
SPARSAQUE SOLLICITO TRISTIS HARENA FORO.
ILLA SAEPE PUER VENERIS PUGNAVIT HARENA,
ET, QUI SPECTAVIT VULNERA, VULNUS HABET :
DUM LOQUITUR TANGITQUE MANUM POSCITQUE LIBELLUM
ET QUAERIT, POSITO PIGNORE, VINCAT UTER,
SAUCIUS INGEMUIT TELUMQUE VOLATILE SENSIT, (nolatile – sic ! – chez Budé)
ET PARS SPECTATI MUNERIS IPSE FUIT. 170
QUID, MODO CUM BELLI NAVALIS IMAGINE CAESAR
PERSIDAS INDUXIT CECROPIASQUE RATES ?
NEMPE AB UTROQUE MARI JUVENES, AB UTROQUE PUELLAE
VENERE, ATQUE INGENS ORBIS IN URBE FUIT.
QUIS NON INVENIT TURBA, QUOD AMARET, IN ILLA ?
EHEU ! QUAM MULTOS ADVENA TORSIT AMOR!
ECCE PARAT CAESAR, DOMITO QUOD DEFUIT ORBI,
ADDERE. NUNC, ORIENS ULTIME, NOSTER ERIS.
PARTHE, DABIS POENAS. CRASSI GAUDETE SEPULTI
SIGNAQUE BARBARICAS NON BENE PASSA MANUS. 180
ULTOR ADEST, PRIMISQUE DUCEM PROFITETUR IN ANNIS
BELLAQUE NON PUERO TRACTAT AGENDA PUER.
PARCITE NATALES TIMIDI NUMERARE DEORUM ;
CAESARIBUS VIRTUS CONTIGIT ANTE DIEM.
INGENIUM CAELESTE SUIS VELOCIUS ANNIS
SURGIT ET IGNAVAE FERT MALE DAMPNA MORAE.
PARVUS ERAT, MANIBUSQUE DUOS TIRYNTHIUS ANGUES
PRESSIT ET IN CUNIS JAM JOVE DIGNUS ERAT ;
NUNC QUOQUE QUI PUER ES, QUANTUS TUM, BACCHE, FUISTI,
CUM TIMUIT THYRSOS INDIA VICTA TUOS ? 190
AUSPICIIS ANIMISQUE PATRIS, PUER, ARMA MOVEBIS,
ET VINCES ANIMIS AUSPICIISQUE PATRIS.
TALE RUDIMENTUM TANTO SUB NOMINE DEBES,
NUNC JUVENUM PRINCEPS, DEINDE FUTURE SENUM ;
CUM TIBI SINT FRATRES, FRATRES ULCISCERE LAESOS,
CUMQUE PATER TIBI SIT, JURA TUERE PATRIS.
INDUIT ARMA TIBI GENITOR PATRIAEQUE TUUSQUE,
HOSTIS AB INVITO REGNA PARENTE RAPIT.
TU PIA TELA FERES, SCELERATAS ILLE SAGITTAS ;
STABIT PRO SIGNIS JUSQUE PIUMQUE TUIS. 200
VINCUNTUR CAUSA PARTHI, VINCANTUR ET ARMIS;
EOAS LATIO DUX MEUS ADDAT OPES.
MARSQUE PATER CAESARQUE PATER, DATE NUMEN EUNTI !
NAM DEUS E VOBIS ALTER ES, ALTER ERIS.
AUGUROR, EN, VINCES VOTIVAQUE CARMINA REDDAM,
ET MAGNO NOBIS ORE SONANDUS ERIS.
CONSISTES ACIEMQUE MEIS HORTABERE VERBIS.
O DESINT ANIMIS NE MEA VERBA TUIS !
TERGAQUE PARTHORUM ROMANAQUE PECTORA DICAM
TELAQUE AB AVERSO QUAE JACIT HOSTIS EQUO. 210
QUI FUGIS UT VINCAS, QUID VICTO, PARTHE, RELINQUIS ?
PARTHE, MALUM JAM NUNC MARS TUUS OMEN HABET.
ERGO ERIT ILLA DIES, QUA TU, PULCHERRIME RERUM,
QUATTUOR IN NIVEIS AUREUS IBIS EQUIS.
IBUNT ANTE DUCES ONERATI COLLA CATENIS,
NE POSSINT TUTI, QUA PRIUS, ESSE FUGA.
SPECTABUNT LAETI JUVENES MIXTAEQUE PUELLAE,
DIFFUNDETQUE ANIMOS OMNIBUS ISTA DIES,
ATQUE ALIQUA EX ILLIS CUM REGUM NOMINA QUAERET,
QUAE LOCA, QUI MONTIS, QUAEVE FERANTUR AQUAE, 220
OMNIA RESPONDE, NEC TANTUM SIQUA ROGABIT,
ET QUAE NESCIERIS, UT BENE NOTA REFER.
HIC EST EUPHRATES, PRAECINCTUS HARUNDINE FRONTEM ;
CUI COMA DEPENDET CAERULA, TIGRIS ERIT.
HOS FACITO ARMENIOS, HAEC EST DANAEIA PERSIS ;
URBS IN ACHAEMENIIS VALLIBUS ISTA FUIT ;
ILLE VEL ILLE DUCES ; ET ERUNT QUAE NOMINA DICAS,
SI POTERIS, VERE, SI MINUS, APTA TAMEN.
DANT ETIAM POSITIS ADITUM CONVIVIA MENSIS ;
EST ALIQUID PRAETER VINA, QUOD INDE PETAS. 230
SAEPE ILLIC POTI TENERIS ADDUCTA LACERTIS (poti –Lachmann :positi - R)
PURPUREUS BACCHI CORNUA PRESSIT AMOR,
VINAQUE CUM BIBULAS SPARSERE CUPIDINIS ALAS,
PERMANET ET CAPTO STAT GRAVIS ILLE LOCO.
ILLE QUIDEM PENNAS VELOCITER EXCUTIT UDAS,
SED TAMEN ET SPARGI PECTUS AMORE NOCET.
VINA PARANT ANIMOS FACIUNTQUE CALORIBUS APTOS ;
CURA FUGIT MULTO DILUITURQUE MERO.
TUNC VENIUNT RISUS, TUM PAUPER CORNUA SUMIT,
TUM DOLOR ET CURAE RUGAQUE FRONTIS ABIT ; 240
TUNC APERIT MENTES AEVO RARISSIMA NOSTRO
SIMPLICITAS, ARTES EXCUTIENTE DEO.
ILLIC SAEPE ANIMOS JUVENUM RAPUERE PUELLAE,
ET VENUS IN VINIS IGNIS IN IGNE FUIT.
HIC TU FALLACI NIMIUM NE CREDE LUCERNAE ;
JUDICIO FORMAE NOXQUE MERUMQUE NOCENT.
LUCE DEAS CAELOQUE PARIS SPECTAVIT APERTO,
CUM DIXIT VENERI «VINCIS UTRAMQUE, VENUS» ;
NOCTE LATENT MENDAE VITIOQUE IGNOSCITUR OMNI,
HORAQUE FORMOSAM QUAMLIBET ILLA FACIT. 250
CONSULE DE GEMMIS, DE TINCTA MURICE LANA,
CONSULE DE FACIE CORPORIBUSQUE DIEM.
QUID TIBI FEMINEOS COETUS VENATIBUS APTOS
ENUMEREM ? NUMERO CEDET HARENA MEO.
QUID REFERAM BAIAS, PRAETEXTAQUE LITORA BAIS, (Bais : velis in R)
ET, QUAE DE CALIDO SULPHURE FUMAT, AQUAM ?
HINC ALIQUIS VULNUS REFERENS IN PECTORE DIXIT
«NON HAEC, UT FAMA EST, UNDA SALUBRIS ERAT.»
ECCE SUBURBANAE TEMPLUM NEMORALE DIANAE
PARTAQUE PER GLADIOS REGNA NOCENTE MANU. 260
ILLA, QUOD EST VIRGO, QUOD TELA CUPIDINIS ODIT,
MULTA DEDIT POPULO VULNERA, MULTA DABIT.
HACTENUS, UNDE LEGAS, QUOD AMES, UBI RETIA PONAS,
PRAECIPIT IMPARIBUS VECTA THALIA ROTIS.
NUNC TIBI, QUAE PLACUIT, QUAS SIT CAPIENDA PER ARTES,
DICERE PRAECIPUAE MOLIOR ARTIS OPUS.
QUISQUIS UBIQUE, VIRI, DOCILES ADVERTITE MENTES,
POLLICITISQUE FAVENS VULGUS ADESTE MEIS.
PRIMA TUAE MENTI VENIAT FIDUCIA, CUNCTAS
POSSE CAPI ; CAPIES, TU MODO TENDE PLAGAS. 270
VERE PRIUS VOLUCRES TACEANT, AESTATE CICADAE,
MAENALIUS LEPORI DET SUA TERGA CANIS,
FEMINA QUAM JUVENI BLANDE TEMPTATA REPUGNET.
HAEC QUOQUE, QUAM POTERIS CREDERE NOLLE, VOLET.
UTQUE VIRO FURTIVA VENUS, SIC GRATA PUELLAE:
VIR MALE DISSIMULAT, TECTIUS ILLA CUPIT.
CONVENIAT MARIBUS NEQUAM NOS ANTE ROGEMUS ;
FEMINA JAM PARTES VICTA ROGANTIS AGAT.
MOLLIBUS IN PRATIS ADMUGIT FEMINA TAURO,
FEMINA CORNIPEDI SEMPER ADHINNIT EQUO. 280
PARCIOR IN NOBIS NEC TAM FURIOSA LIBIDO ;
LEGITIMUM FINEM FLAMMA VIRILIS HABET.
BYBLIDA QUID REFERAM, VETITO QUAE FRATRIS AMORE
ARSIT ET EST LAQUEO FORTITER ULTA NEFAS ?
MYRRHA PATREM, SED NON QUA FILIA DEBET, AMAVIT,
ET NUNC OBDUCTO CORTICE PRESSA LATET ;
ILLIUS LACRIMIS, QUAS ARBORE FUNDIT ODORA,
UNGUIMUR, ET DOMINAE NOMINA GUTTA TENET.
FORTE SUB UMBROSIS NEMOROSAE VALLIBUS IDAE
CANDIDUS, ARMENTI GLORIA, TAURUS ERAT, 290
SIGNATUS TENUI MEDIA INTER CORNUA NIGRO ;
UNA FUIT LABES, CETERA LACTIS ERANT.
ILLUM GNOSSIADESQUE CYDONEAEQUE JUVENCAE
OPTARUNT TERGO SUSTINUISSE SUO ;
PASIPHAE FIERI GAUDEBAT ADULTERA TAURI ;
INVIDA FORMOSAS ODERAT ILLA BOVES.
NOTA CANO ; NON HOC, CENTUM QUAE SUSTINET URBES,
QUAMVIS SIT MENDAX, CRETA NEGARE POTEST.
IPSA NOVAS FRONDES ET PRATA TENERRIMA TAURO
FERTUR INADSUETA SUBSECUISSE MANU ; 300
IT COMES ARMENTIS ; NEC ITURAM CURA MORATUR
CONJUGIS, ET MINOS A BOVE VICTUS ERAT.
QUO TIBI, PASIPHAE, PRETIOSAS SUMERE VESTES ?
ILLE TUUS NULLAS SENTIT ADULTER OPES.
QUID TIBI CUM SPECULO MONTANA ARMENTA PETENTI ?
QUID TOTIENS POSITAS FINGIS, INEPTA, COMAS ?
CREDE TAMEN SPECULO, QUOD TE NEGAT ESSE JUVENCAM.
QUAM CUPERES FRONTI CORNUA NATA TUAE!
SIVE PLACET MINOS, NULLUS QUAERATUR ADULTER ;
SIVE VIRUM MAVIS FALLERE, FALLE VIRO. 310
IN NEMUS ET SALTUS THALAMO REGINA RELICTO
FERTUR, UT AONIO CONCITA BACCHA DEO.
A ! QUOTIENS VACCAM VULTU SPECTAVIT INIQUO
ET DIXIT «DOMINO CUR PLACET ISTA MEO ?
ADSPICE UT ANTE IPSUM TENERIS EXULTET IN HERBIS.
NEC DUBITO QUIN SE STULTA DECERE PUTET.»
DIXIT, ET INGENTI JAMDUDUM DE GREGE DUCI
JUSSIT ET INMERITAM SUB JUGA CURVA TRAHI,
AUT CADERE ANTE ARAS COMMENTAQUE SACRA COEGIT
ET TENUIT LAETA PAELICIS EXTA MANU. 320
PAELICIBUS QUOTIENS PLACAVIT NUMINA CAESIS,
ATQUE AIT EXTA TENENS «ITE, PLACETE MEO !»
ET MODO SE EUROPEN FIERI, MODO POSTULAT IO,
ALTERA QUOD BOS EST, ALTERA VECTA BOVE.
HANC TAMEN INPLEVIT, VACCA DECEPTUS ACERNA,
DUX GREGIS, ET PARTU PRODITUS AUCTOR ERAT.
CRESSA THYESTEO SI SE ABSTINUISSET AMORE
(ET QUANTUM EST UNI POSSE CARERE UIRO !),
NON MEDIUM RUPISSET ITER CURRUQUE RETORTO
AURORAM VERSIS PHOEBUS ADISSET EQUIS. 330
FILIA PURPUREOS NISO FURATA CAPILLOS
PUBE PREMIT RABIDOS INGUINIBUSQUE CANES.
QUI MARTEM TERRA, NEPTUNUM EFFUGIT IN UNDIS,
CONJUGIS ATRIDES VICTIMA DIRA FUIT.
CUI NON DEFLETA EST EPHYRAEAE FLAMMA CREÜSAE,
ET NECE NATORUM SANGUINOLENTA PARENS ?
FLEVIT AMYNTORIDES PER INANIA LUMINA PHOENIX ;
HIPPOLYTUM PAVIDI DIRIPUISTIS EQUI.
QUID FODIS IMMERITIS, PHINEU, SUA LUMINA NATIS ?
POENA REVERSURA EST IN CAPUT ISTA TUUM. 340
OMNIA FEMINEA SUNT ISTA LIBIDINE MOTA ;
ACRIOR EST NOSTRA PLUSQUE FURORIS HABET.
ERGO AGE, NE DUBITA CUNCTAS SPERARE PUELLAS.
VIX ERIT E MULTIS, QUAE NEGET, UNA, TIBI.
QUAE DANT QUAEQUE NEGANT, GAUDENT TAMEN ESSE ROGATAE.
UT JAM FALLARIS, TUTA REPULSA TUA EST.
SED CUR FALLARIS, CUM SIT NOVA GRATA VOLUPTAS,
ET CAPIANT ANIMOS PLUS ALIENA SUIS ?
FERTILIOR SEGES EST ALIENIS SEMPER IN AGRIS,
VICINUMQUE PECUS GRANDIUS UBER HABET. 350
SED PRIUS ANCILLAM CAPTANDAE NOSSE PUELLAE
CURA SIT ; ACCESSUS MOLLIET ILLA TUOS ;
PROXIMA CONSILIIS DOMINAE SIT UT ILLA VIDETO,
NEVE PARUM TACITIS CONSCIA FIDA JOCIS.
HANC TU POLLICITIS, HANC TU CORRUMPE ROGANDO ;
QUOD PETIS, EX FACILI, SI VOLET ILLA, FERES.
ILLA LEGET TEMPUS (MEDICI QUOQUE TEMPORA SERVANT),
QUO FACILIS DOMINAE MENS SIT ET APTA CAPI.
MENS ERIT APTA CAPI TUM, CUM LAETISSIMA RERUM
UT SEGES IN PINGUI LUXURIABIT HUMO ; 360
PECTORA DUM GAUDENT NEC SUNT ADSTRICTA DOLORE,
IPSA PATENT ; BLANDA TUM SUBIT ARTE VENUS.
TUM, CUM TRISTIS ERAT, DEFENSA EST ILIOS ARMIS ;
MILITIBUS GRAVIDUM LAETA RECEPIT EQUUM.
TUM QUOQUE TEMPTANDA EST, CUM PAELICE LAESA DOLEBIT ;
TUM FACIES OPERA, NE SIT INULTA, TUA.
HANC MATUTINOS PECTENS ANCILLA CAPILLOS
INCITET ET VELO REMIGIS ADDAT OPEM
ET SECUM TENUI SUSPIRANS MURMURE DICAT
«UT, PUTO, NON POTERIS IPSA REFERRE VICEM.» 370
TUM DE TE NARRET, TUM PERSUADENTIA VERBA
ADDAT ET INSANO JURET AMORE MORI.
SED PROPERA, NE VELA CADANT AURAEQUE RESIDANT ;
UT FRAGILIS GLACIES, INTERIT IRA MORA.
QUAERIS AN HANC IPSAM PROSIT VIOLARE MINISTRAM?
TALIBUS ADMISSIS ALEA GRANDIS INEST.
HAEC A CONCUBITU FIT SEDULA, TARDIOR ILLA ;
HAEC DOMINAE MUNUS TE PARAT, ILLA SIBI.
CASUS IN EVENTU EST ; LICET HIC INDULGEAT AUSIS,
CONSILIUM TAMEN EST ABSTINUISSE MEUM. 380
NON EGO PER PRAECEPS ET ACUTA CACUMINA VADAM,
NEC JUVENUM QUISQUAM ME DUCE CAPTUS ERIT.
SI TAMEN ILLA TIBI, DUM DAT RECIPITQUE TABELLAS,
CORPORE, NON TANTUM SEDULITATE PLACET,
FAC DOMINA POTIARE PRIUS, COMES ILLA SEQUATUR.
NON TIBI AB ANCILLA EST INCIPIENDA VENUS.
HOC UNUM MONEO, SIQUID MODO CREDITUR ARTI,
NEC MEA DICTA RAPAX PER MARE VENTUS AGIT ;
AUT NUMQUAM TEMPTES AUT PERFICE; TOLLITUR INDEX,
CUM SEMEL IN PARTEM CRIMINIS IPSA VENIT ; 390
NON AVIS UTILITER VISCATIS EFFUGIT ALIS,
NON BENE DE LAXIS CASSIBUS EXIT APER.
SAUCIUS ARREPTO PISCIS TENEATUR AB HAMO ;
PERPRIME TEMPTATAM NEC NISI VICTOR ABI.
[TUNC NEQUE TE PRODET COMMUNI NOXIA CULPA,
FACTAQUE ERUNT DOMINAE DICTAQUE NOTA TIBI.]
SED BENE CELETUR. BENE SI CELABITUR INDEX,
NOTITIAE SUBERIT SEMPER AMICA TUAE.
TEMPORA QUI SOLIS OPEROSA COLENTIBUS ARVA,
FALLITUR, ET NAUTIS ASPICIENDA PUTAT;
NEC SEMPER CREDENDA CERES FALLACIBUS ARVIS,
NEC SEMPER VIRIDI CONCAVA PUPPIS AQUAE, 400
NEC TENERAS SEMPER TUTUM CAPTARE PUELLAS;
SAEPE DATO MELIUS TEMPORE FIET IDEM.
SIVE DIES SUBERIT NATALIS, SIVE KALENDAE,
QUAS VENEREM MARTI CONTINUASSE JUVAT,
SIVE ERIT ORNATUS, NON, UT FUIT ANTE, SIGILLIS,
SED REGUM POSITAS CIRCUS HABEBIT OPES,
DIFFER OPUS ; TUNC TRISTIS HIEMPS, TUNC PLIADES INSTANT,
TUNC TENER AEQUOREA MERGITUR HAEDUS AQUA.
TUNC BENE DESINITUR ; TUNC, SIQUIS CREDITUR ALTO,
VIX TENUIT LACERAE NAUFRAGA MEMBRA RATIS. 410
TU LICET INCIPIAS, QUA FLEBILIS ALLIA LUCE
VULNERIBUS LATIIS SANGUINULENTA FUIT,
QUAQUE DIE REDEUNT REBUS MINUS APTA GERENDIS
CULTA PALAESTINO SEPTIMA FESTA SYRO.
MAGNA SUPERSTITIO TIBI SIT NATALIS AMICAE,
QUAQUE ALIQUID DANDUM EST, ILLA SIT ATRA DIES.
CUM BENE VITARIS, TAMEN AUFERET ; INVENIT ARTEM
FEMINA, QUA CUPIDI CARPAT AMANTIS OPES.
INSTITOR AD DOMINAM VENIET DISCINCTUS EMACEM
EXPEDIET MERCES TEQUE SEDENTE SUAS, 420
QUAS ILLA INSPICIAS, SAPERE UT VIDEARE, ROGABIT,
OSCULA DEINDE DABIT ; DEINDE ROGABIT EMAS.
HOC FORE CONTENTAM MULTOS JURABIT IN ANNOS,
NUNC OPUS ESSE SIBI, NUNC BENE DICET EMI ;
SI NON ESSE DOMI, QUOS DES, CAUSABERE NUMMOS,
LITTERA POSCETUR, NE DIDICISSE JUVET.
QUID, QUASI NATALI CUM POSCIT MUNERA LIBO,
ET, QUOTIENS OPUS EST, NASCITUR ILLA SIBI ?
QUID, CUM MENDACI DAMPNO MAESTISSIMA PLORAT,
ELAPSUSQUE CAVA FINGITUR AURE LAPIS ? 430
MULTA ROGANT UTENDA DARI, DATA REDDERE NOLUNT ;
PERDIS, ET IN DAMPNO GRATIA NULLA TUO.
NON MIHI, SACRILEGAS MERETRICUM UT PERSEQUAR ARTES,
CUM TOTIDEM LINGUIS SINT SATIS ORA DECEM.
CERA VADUM TEMPTET RASIS INFUSA TABELLIS,
CERA TUAE PRIMUM CONSCIA MENTIS EAT ;
BLANDITIAS FERAT ILLA TUAS IMITATAQUE AMANTUM
VERBA, NEC EXIGUAS, QUISQUIS ES, ADDE PRECES.
HECTORA DONAVIT PRIAMO PRECE MOTUS ACHILLES ;
FLECTITUR IRATUS VOCE ROGANTE DEUS. 440
PROMITTAS FACITO: QUID ENIM PROMITTERE LAEDIT?
POLLICITIS DIVES QUILIBET ESSE POTEST.
SPES TENET IN TEMPUS, SEMEL EST SI CREDITA, LONGUM ;
ILLA QUIDEM FALLAX, SED TAMEN APTA DEA EST.
SI DEDERIS ALIQUID, POTERIS RATIONE RELINQUI ;
PRAETERITUM TULERIT PERDIDERITQUE NIHIL ;
AT QUOD NON DEDERIS, SEMPER VIDEARE DATURUS.
SIC DOMINUM STERILIS SAEPE FEFELLIT AGER ;
SIC, NE PERDIDERIT, NON CESSAT PERDERE LUSOR,
ET REVOCAT CUPIDAS ALEA SAEPE MANUS. 450
HOC OPUS, HIC LABOR EST, PRIMO SINE MUNERE JUNGI ;
NE DEDERIT GRATIS QUAE DEDIT, USQUE DABIT.
ERGO EAT ET BLANDIS PERARETUR LITTERA VERBIS,
EXPLORETQUE ANIMOS PRIMAQUE TEMPTET ITER ;
LITTERA CYDIPPEN POMO PERLATA FEFELLIT,
INSCIAQUE EST VERBIS CAPTA PUELLA SUIS.
DISCE BONAS ARTES, MONEO, ROMANA JUVENTUS,
NON TANTUM TREPIDOS UT TUEARE REOS ;
QUAM POPULUS JUDEXQUE GRAVIS LECTUSQUE SENATUS,
TAM DABIT ELOQUIO VICTA PUELLA MANUS. 460
SED LATEANT VIRES NEC SIS IN FRONTE DISERTUS ;
EFFUGIANT VOCES VERBA MOLESTA TUAE.
QUIS, NISI MENTIS INOPS, TENERAE DECLAMAT AMICAE ?
SAEPE VALENS ODII LITTERA CAUSA FUIT.
SIT TIBI CREDIBILIS SERMO CONSUETAQUE VERBA,
BLANDA TAMEN, PRAESENS UT VIDEARE LOQUI.
SI NON ACCIPIET SCRIPTUM INLECTUMQUE REMITTET,
LECTURAM SPERA PROPOSITUMQUE TENE.
TEMPORE DIFFICILES VENIUNT AD ARATRA JUVENCI
TEMPORE DURA PATI FRENA DOCENTUR EQUI ; (dura - Francius: lenta) 470
FERREUS ADSIDUO CONSUMITUR ANULUS USU ;
INTERIT ADSIDUA VOMER ADUNCUS HUMO.
QUID MAGIS EST SAXO DURUM, QUID MOLLIUS UNDA ?
DURA TAMEN MOLLI SAXA CAVANTUR AQUA.
PENELOPEN IPSAM, PERSTA MODO, TEMPORE VINCES ;
CAPTA VIDES SERO PERGAMA, CAPTA TAMEN.
LEGERIT ET NOLIT RESCRIBERE ? COGERE NOLI.
TU MODO BLANDITIAS FAC LEGAT USQUE TUAS.
QUAE VOLUIT LEGISSE, VOLET RESCRIBERE LECTIS ;
PER NUMEROS VENIUNT ISTA GRADUSQUE SUOS. (veniunt :venient) 480
FORSITAN ET PRIMO VENIET TIBI LITTERA TRISTIS,
QUAEQUE ROGET NE SE SOLLICITARE VELIS.
QUOD ROGAT ILLA, TIMET; QUOD NON ROGAT, OPTAT, UT INSTES ;
INSEQUERE, ET VOTI POSTMODO COMPOS ERIS.
INTEREA, SIVE ILLA TORO RESUPINA FERETUR,
LECTICAM DOMINAE DISSIMULANTER ADI,
NEVE ALIQUIS VERBIS ODIOSAS OFFERAT AURIS,
QUAM POTES, AMBIGUIS CALLIDUS ABDE NOTIS ; (quam : qua)
SEU PEDIBUS VACUIS ILLI SPATIOSA TERETUR
PORTICUS, HIC SOCIAS TU QUOQUE JUNGE MORAS, 490
ET MODO PRAECEDAS FACITO, MODO TERGA SEQUARIS,
ET MODO FESTINES ET MODO LENTUS EAS.
NEC TIBI DE MEDIIS ALIQUOT TRANSIRE COLUMNAS
SIT PUDOR AUT LATERI CONTINUASSE LATUS,
NEC SINE TE CURVO SEDEAT SPECIOSA THEATRO ;
QUOD SPECTES, UMERIS ADFERET ILLA SUIS.
ILLAM RESPICIAS, ILLAM MIRERE LICEBIT,
MULTA SUPERCILIO, MULTA LOQUARE NOTIS.
ET PLAUDAS, ALIQUAM MIMO SALTANTE PUELLAM,
ET FAVEAS ILLI, QUISQUIS AGATUR AMANS. 500
CUM SURGIT, SURGES ; DONEC SEDET ILLA, SEDETO ; (sedeto :sedebis)
ARBITRIO DOMINAE TEMPORA PERDE TUAE.
SED TIBI NEC FERRO PLACEAT TORQUERE CAPILLOS.
NEC TUA MORDACI PUMICE CRURA TERAS.
ISTA JUBE FACIANT, QUORUM CYBELEIA MATER
CONCINITUR PHRYGIIS EXULULATA MODIS.
FORMA VIROS NECLECTA DECET. MINOIDA THESEUS
ABSTULIT A NULLA TEMPORA COMPTUS ACU ;
HIPPOLYTUM PHAEDRA, NEC ERAT BENE CULTUS, AMAUIT ;
CURA DEAE SILVIS APTUS ADONIS ERAT. 510
MUNDITIE PLACEANT ; FUSCENTUR CORPORA CAMPO,
SIT BENE CONVENIENS ET SINE LABE TOGA.
LINGULA NE RIGEAT ; CAREANT RUBIGINE DENTES ;
NEC VAGUS IN LAXA PES TIBI PELLE NATET,
NEC MALE DEFORMET RIGIDOS TONSURA CAPILLOS ;
SIT COMA, SIT TUTA BARBA RESECTA MANU ; (trita : tuta)
ET NIHIL EMINEANT ET SINT SINE SORDIBUS UNGUES,
INQUE CAVA NULLUS STET TIBI NARE PILUS ;
NEC MALE ODORATI SIT TRISTIS ANHELITUS ORIS,
NEC LAEDAT NARIS VIRQUE PATERQUE GREGIS. 520
CETERA LASCIVAE FACIANT, CONCEDE, PUELLAE
ET SIQUIS MALE VIR QUAERIT HABERE VIRUM.
ECCE, SUUM VATEM LIBER VOCAT ; HIC QUOQUE AMANTIS
ADJUVAT ET FLAMMAE, QUA CALET IPSE, FAVET.
GNOSIS IN IGNOTIS AMENS ERRABAT HARENIS,
QUA BREUIS AEQUOREIS DIA FERITUR AQUIS,
UTQUE ERAT E SOMNO TUNICA VELATA RECINCTA,
NUDA PEDEM, CROCEAS INRELIGATA COMAS,
THESEA CRUDELEM SURDAS CLAMABAT AD UNDAS
INDIGNO TENERAS IMBRE RIGANTE GENAS. 530
CLAMABAT FLEBATQUE SIMUL ; SED UTRUMQUE DECEBAT;
NON FACTA EST LACRIMIS TURPIOR ILLA SUIS.
JAMQUE ITERUM TUNDENS MOLLISSIMA PECTORA PALMIS
«PERFIDUS ILLE ABIIT ! QUID MIHI FIET ?» AIT.
«QUID MIHI FIET?» AIT. SONUERUNT CYMBALA TOTO
LITORE ET ADTONITA TYMPANA PULSA MANU.
EXCIDIT ILLA METU RUPITQUE NOVISSIMA VERBA;
NULLUS IN EXANIMI CORPORE SANGUIS ERAT.
ECCE MIMALLONIDES SPARSIS IN TERGA CAPILLIS,
ECCE LEVES SATYRI, PRAEVIA TURBA DEI: 540
EBRIUS, ECCE, SENEX. PANDO SILENUS ASELLO
VIX SEDET ET PRESSAS CONTINET ANTE JUBAS ;
DUM SEQUITUR BACCHAS, BACCHAE FUGIUNTQUE PETUNTQUE,
QUADRUPEDEM FERULA DUM MALUS URGET EQUES,
IN CAPUT AURITO CECIDIT DELAPSUS ASELLO.
CLAMARUNT SATYRI «SURGE AGE, SURGE, PATER» !
JAM DEUS IN CURRU, QUEM SUMMUM TEXERAT UVIS,
TIGRIBUS ADJUNCTIS AUREA LORA DABAT.
ET COLOR ET THESEUS ET VOX ABIERE PUELLAE
TERQUE FUGAM PETIIT TERQUE RETENTA METU EST. 550
HORRUIT, UT STERILIS AGITAT QUAS VENTUS, ARISTAS, (sterilis :graciles ; aristas :aristae)
UT LEVIS IN MADIDA CANNA PALUDE TREMIT.
CUI DEUS «EN, ADSUM TIBI CURA FIDELIOR, INQUIT ;
PONE METUM. BACCHI, GNOSIAS, UXOR ERIS !
MUNUS HABE CAELUM ; CAELO SPECTABERE SIDUS ;
SAEPE REGET DUBIAM CRESSA CORONA RATEM.» (reget: reges)
DIXIT ET E CURRU, NE TIGRES ILLA TIMERET,
DESILIT (IMPOSITO CESSIT HARENA PEDE)
IMPLICITAMQUE SINU (NEQUE ENIM PUGNARE VALEBAT)
ABSTULIT ; IN FACILI EST OMNIA POSSE DEO. 560
PARS «HYMENAEE» CANUNT, PARS CLAMANT «EUHION, EUHOE!»
SIC COEUNT SACRO NUPTA DEUSQUE TORO.
ERGO UBI CONTIGERINT POSITI TIBI MUNERA BACCHI
ATQUE ERIT IN SOCII FEMINA PARTE TORI,
NYCTELIUMQUE PATREM NOCTURNAQUE SACRA PRECARE,
NE JUBEANT CAPITI VINA NOCERE TUO.
HIC TIBI MULTA LICET SERMONE LATENTIA TECTO
DICERE, QUAE DICI SENTIAT ILLA SIBI,
BLANDITIASQUE LEVES TENUI PERSCRIBERE VINO,
UT DOMINAM IN MENSA SE LEGAT ILLA TUAM, 570
ATQUE OCULOS OCULIS SPECTARE FATENTIBUS IGNEM.
SAEPE TACENS VOCEM VERBAQUE VULTUS HABET.
FAC PRIMUS RAPIAS ILLIUS TACTA LABELLIS
POCULA, QUAQUE BIBIT PARTE PUELLA, BIBAS, (bibit :bibet)
ET QUEMCUMQUE CIBUM DIGITIS LIBAVERIT ILLA,
TU PETE, DUMQUE PETES, SIT TIBI TACTA MANUS. (petes :petis)
SINT ETIAM TUA VOTA VIRO PLACUISSE PUELLAE ;
UTILIOR VOBIS FACTUS AMICUS ERIT.
HUIC, SI SORTE BIBES, SORTEM CONCEDE PRIOREM ;
HUIC DETUR CAPITI MISSA CORONA TUO ; 580
SIVE ERIT INFERIOR SEU PAR, PRIOR OMNIA SUMAT ;
NEC DUBITES ILLI VERBA SECUNDA LOQUI.
TUTA FREQUENSQUE VIA EST, PER AMICI FALLERE NOMEN ;
TUTA FREQUENSQUE LICET SIT VIA, CRIMEN HABET.
INDE PROCURATOR NIMIUM QUOQUE MULTA PROCURAT
ET SIBI MANDATIS PLURA VIDENDA PUTAT.
CERTA TIBI A NOBIS DABITUR MENSURA BIBENDI.
OFFICIUM PRAESTENT MENSQUE PEDESQUE SUUM.
JURGIA PRAECIPUE VINO STIMULATA CAVETO
ET NIMIUM FACILES AD FERA BELLA MANUS. 590
OCCIDIT EURYTION STULTE DATA VINA BIBENDO ;
APTIOR EST DULCI MENSA MERUMQUE JOCO.
SI VOX EST, CANTA ; SI MOLLIA BRACHIA, SALTA,
ET QUACUMQUE POTES DOTE PLACERE, PLACE.
EBRIETAS, UT VERA NOCET, SIC FICTA JUVABIT.
FAC TITUBET BLAESO SUBDOLA LINGUA SONO,
UT, QUICQUID FACIAS DICASVE PROTERVIUS AEQUO,
CREDATUR NIMIUM CAUSA FUISSE MERUM.
ET «BENE, DIC, DOMINAE ; BENE, CUM QUO DORMIAT ILLA» ;
SED, MALE SIT, TACITA MENTE PRECARE, VIRO. 600
AT CUM DISCEDET MENSA CONVIVA REMOTA,
IPSA TIBI ACCESSUS TURBA LOCUMQUE DABIT.
INSERE TE TURBAE LEVITERQUE ADMOTUS EUNTI
VELLE LATUS DIGITIS ET PEDE TANGE PEDEM.
CONLOQUII JAM TEMPUS ADEST. FUGE, RUSTICE, LONGE
HINC, PUDOR ; AUDENTEM FORSQUE VENUSQUE JUVAT.
NON TUA SUB NOSTRAS VENIAT FACUNDIA LEGES ;
FAC TANTUM CUPIAS ; SPONTE DISERTUS ERIS.
EST TIBI AGENDUS AMANS, IMITANDAQUE VULNERA VERBIS ;
HAEC TIBI QUAERATUR QUALIBET ARTE FIDES. 610
NEC CREDI LABOR EST ; SIBI QUAEQUE VIDETUR AMANDA ;
PESSIMA SIT, NULLI NON SUA FORMA PLACET.
SAEPE TAMEN VERE COEPIT SIMULATOR AMARE ;
SAEPE, QUOD INCIPIENS FINXERAT ESSE, FUIT.
QUO MAGIS, O ! FACILES IMITANTIBUS ESTE, PUELLAE ;
FIET AMOR VERUS, QUI MODO FALSUS ERAT.
BLANDITIIS ANIMUM FURTIM DEPRENDERE NUNC SIT,
UT PENDENS LIQUIDA RIPA SUBITUR AQUA. (subitur : subestur)
NEC FACIEM NEC TE PIGEAT LAUDARE CAPILLOS
ET TERETES DIGITOS EXIGUUMQUE PEDEM. 620
DELECTANT ETIAM CASTAS PRAECONIA FORMAE ;
VIRGINIBUS CURAE GRATAQUE FORMA SUA EST.
NAM CUR IN PHRYGIIS JUNONEM ET PALLADA SILVIS
NUNC QUOQUE JUDICIUM NON TENUISSE PUDET ?
LAUDATAS OSTENDIT AVIS JUNONIA PINNAS ;
SI TACITUS SPECTES, ILLA RECONDIT OPES ;
QUADRUPEDES INTER RAPIDI CERTAMINA CURSUS
DEPEXAEQUE JUBAE PLAUSAQUE COLLA JUVANT.
NEC TIMIDE PROMITTE ; TRAHUNT PROMISSA PUELLAS;
POLLICITO TESTES QUOSLIBET ADDE DEOS. 630
JUPPITER EX ALTO PERJURIA RIDET AMANTUM
ET JUBET AEOLIOS INRITA FERRE NOTOS.
PER STYGA JUNONI FALSUM JURARE SOLEBAT
JUPPITER ; EXEMPLO NUNC FAVET IPSE SUO.
EXPEDIT ESSE DEOS, ET, UT EXPEDIT, ESSE PUTEMUS ;
DENTUR IN ANTIQUOS TURA MERUMQUE FOCOS.
NEC SECURA QUIES ILLOS SIMILISQUE SOPORI
DETINET ; INNOCUE VIVITE , NUMEN ADEST.
REDDITE DEPOSITUM, PIETAS SUA FOEDERA SERVET ;
FRAUS ABSIT, VACUAS CAEDIS HABETE MANUS. 640
LUDITE, SI SAPITIS, SOLAS IMPUNE PUELLAS:
HAC MAGIS EST UNA FRAUDE PUDENDA FIDES. (magis : minus, pudenda : tuenda)
FALLITE FALLENTES ; EX MAGNA PARTE PROFANUM
SUNT GENUS ; IN LAQUEOS QUOS POSUERE, CADANT.
DICITUR AEGYPTOS CARUISSE JUVANTIBUS ARVA
IMBRIBUS ATQUE ANNOS SICCA FUISSE NOUEM,
CUM THRASIUS BUSIRIN ADIT MONSTRATQUE PIARI
HOSPITIS ADFUSO SANGUINE POSSE JOVEM.
ILLI BUSIRIS «FIES JOVIS HOSTIA PRIMUS,
INQUIT, ET AEGYPTO TU DABIS HOSPES AQUAM.» 650
ET PHALARIS TAURO VIOLENTI MEMBRA PERILLI
TORRUIT ; INFELIX INBUIT AUCTOR OPUS.
JUSTUS UTERQUE FUIT ; NEQUE ENIM LEX AEQUIOR ULLA EST
QUAM NECIS ARTIFICES ARTE PERIRE SUA.
ERGO UT PERJURAS MERITO PERJURIA FALLANT,
EXEMPLO DOLEAT FEMINA LAESA SUO !
ET LACRIMAE PROSUNT ; LACRIMIS ADAMANTA MOVEBIS
FAC MADIDAS UIDEAT, SI POTES, ILLA GENAS ;
SI LACRIMAE (NEQUE ENIM VENIUNT IN TEMPORE SEMPER)
DEFICIENT, UNCTA LUMINA TANGE MANU. (uncta : uda) 660
QUIS SAPIENS BLANDIS NON MISCEAT OSCULA UERBIS ?
ILLA LICET NON DET, NON DATA SUME TAMEN.
PUGNABIT PRIMO FORTASSIS ET «INPROBE» DICET ;
PUGNANDO VINCI SE TAMEN ILLA VOLET ;
TANTUM NE NOCEANT TENERIS MALE RAPTA LABELLIS,
NEVE QUERI POSSIT DURA FUISSE CAVE.
OSCULA QUI SUMPSIT, SI NON ET CETERA SUMPSIT, (sumpsit : sumet)
HAEC QUOQUE, QUAE DATA SUNT, PERDERE DIGNUS ERIT.
QUANTUM DEFUERAT PLENO POST OSCULA VOTO ?
EI MIHI ! RUSTICITAS, NON PUDOR ILLE FUIT. 670
VIM LICET APPELLES, GRATA EST VIS ISTA PUELLIS ;
QUOD JUVAT, INVITAE SAEPE DEDISSE VOLUNT.
QUAECUMQUE EST VENERIS SUBITA VIOLATA RAPINA,
GAUDET ET INPROBITAS MUNERIS INSTAR HABET ;
AT QUAE CUM POSSET COGI, NON TACTA RECESSIT,
UT SIMULET VULTU GAUDIA, TRISTIS ERIT.
VIM PASSA EST PHOEBE, VIS EST ALLATA SORORI ;
ET GRATUS RAPTAE RAPTOR UTERQUE FUIT.
FABULA NOTA QUIDEM, SED NON INDIGNA REFERRI
SCYRIAS HAEMONIO JUNCTA PUELLA UIRO. 680
JAM DEA LAUDATAE DEDERAT MALA PRAEMIA FORMAE
COLLE SUB IDAEO VINCERE DIGNA DUAS ;
JAM NURUS AD PRIAMUM DIVERSO VENERAT ORBE,
GRAIAQUE IN ILIACIS MOENIBUS UXOR ERAT ;
JURABANT OMNES IN LAESI VERBA MARITI ;
NAM DOLOR UNIUS PUBLICA CAUSA FUIT ;
(TURPE ! NISI HOC MATRIS PRECIBUS TRIBUISSET) ACHILLES
VESTE VIRUM LONGA DISSIMULATUS ERAT.
QUID FACIS, AEACIDE ? NON SUNT TUA MUNERA LANAE ;
TU TITULOS ALIA PALLADIS ARTE PETAS. 690
QUID TIBI CUM CALATHIS ? CLIPEO MANUS APTA FERENDO EST.
PENSA QUID IN DEXTRA, QUA CADET HECTOR, HABES ?
REICE SUCCINCTOS OPEROSO STAMINE FUSOS !
QUASSANDA EST ISTA PELIAS HASTA MANU.
FORTE ERAT IN THALAMO VIRGO REGALIS EODEM ;
HAEC ILLUM STUPRO CONPERIT ESSE VIRUM.
VIRIBUS ILLA QUIDEM VICTA EST (ITA CREDERE OPORTET),
SED VOLUIT VINCI VIRIBUS ILLA TAMEN.
SAEPE «MANE» DIXIT, CUM JAM PROPERARET ACHILLES ;
FORTIA NAM POSITA SUMPSERAT ARMA COLO. 700
VIS UBI NUNC ILLA EST ? QUID BLANDA VOCE MORARIS
AUCTOREM STUPRI, DEIDAMIA, TUI ?
SCILICET UT PUDOR EST QUAEDAM COEPISSE PRIOREM,
SIC ALIO GRATUM EST INCIPIENTE PATI.
A ! NIMIA EST JUVENI PROPRIAE FIDUCIA FORMAE,
EXPECTAT SIQUIS DUM PRIOR ILLA ROGET.
VIR PRIOR ACCEDAT, VIR VERBA PRECANTIA DICAT ;
EXCIPIAT BLANDAS COMITER ILLA PRECES. (excipiat :excipiet)
UT POTIARE, ROGA ; TANTUM CUPIT ILLA ROGARI ;
DA CAUSAM VOTI PRINCIPIUMQUE TUI. 710
JUPPITER AD VETERES SUPPLEX HEROIDAS IBAT ;
CORRUPIT MAGNUM NULLA PUELLA JOVEM.
SI TAMEN A PRECIBUS TUMIDOS ABSCEDERE FASTUS (abscedere : accedere)
SENSERIS, INCEPTO PARCE REFERQUE PEDEM.
QUOD REFUGIT, MULTAE CUPIUNT, ODERE QUOD INSTAT ;
LENIUS INSTANDO TAEDIA TOLLE TUI.
NEC SEMPER VENERIS SPES EST PROFITENDA ROGANTI :
INTRET AMICITIAE NOMINE TECTUS AMOR.
HOC ADITU VIDI TETRICAE DATA VERBA PUELLAE ;
QUI FUERAT CULTOR, FACTUS AMATOR ERAT. 720
CANDIDUS IN NAUTA TURPIS COLOR ; AEQUORIS UNDA
DEBET ET A RADIIS SIDERIS ESSE NIGER ;
TURPIS ET AGRICOLAE, QUI VOMERE SEMPER ADUNCO
ET GRAVIBUS RASTRIS SUB JOVE VERSAT HUMUM,
ET TUA, PALLADIAE PETITUR CUI PALMA CORONAE, (tua :tibi, palma : fama)
CANDIDA SI FUERINT CORPORA, TURPIS ERIS.
PALLEAT OMNIS AMANS ! HIC EST COLOR APTUS AMANTI ;
HOC DECET ; HOC STULTI NON VALUISSE PUTENT. (putent : putant) 730
PALLIDUS IN SIDE SILVIS ERRABAT ORION,
PALLIDUS IN LENTA NAIDE DAPHNIS ERAT.
ARGUAT ET MACIES ANIMUM, NEC TURPE PUTARIS
PALLIOLUM NITIDIS INPOSUISSE COMIS.
ATTENUANT JUVENUM VIGILATAE CORPORA NOCTES
CURAQUE ET, IN MAGNO QUI FIT AMORE, DOLOR.
UT VOTO POTIARE TUO, MISERABILIS ESTO,
UT QUI TE VIDEAT, DICERE POSSIT «AMAS ».
CONQUERAR AN MONEAM MIXTUM FAS OMNE NEFASQUE ?
NOMEN AMICITIA EST, NOMEN INANE FIDES. 740
EI MIHI ! NON TUTUM EST, QUOD AMES, LAUDARE SODALI.
CUM TIBI LAUDANTI CREDIDIT, IPSE SUBIT.
«AT NON ACTORIDES LECTUM TEMERAUIT ACHILLIS ;
QUANTUM AD PIRITHOÜM, PHAEDRA PUDICA FUIT ;
HERMIONAM PYLADES, QUO PALLADA PHOEBUS, AMABAT,
QUODQUE TIBI GEMINUS, TYNDARI, CASTOR, ERAT.»
SIQUIS IDEM SPERAT, JACTURAS POMA MYRICAS (jacturas :laturas)
SPERET ET E MEDIO FLUMINE MELLA PETAT !
NIL NISI TURPE JUVAT : CURAE SUA CUIQUE VOLUPTAS ;
HAEC QUOQUE AB ALTERIUS GRATA DOLORE VENIT. 750
HEU FACINUS ! NON EST HOSTIS METUENDUS AMANTI ;
QUOS CREDIS FIDOS, EFFUGE ; TUTUS ERIS.
COGNATUM FRATREMQUE CAVE CARUMQUE SODALEM ;
PRAEBEBIT VEROS HAEC TIBI TURBA METUS.
FINITURUS ERAM ; SED SUNT DIUERSA PUELLIS
PECTORA ; MILLE ANIMOS EXCIPE MILLE MODIS.
NEC TELLUS EADEM PARIT OMNIA ; VITIBUS ILLA
CONVENIT, HAEC OLEIS ; HIC BENE FARRA VIRENT. (hic :hac)
PECTORIBUS MORES TOT SUNT, QUOT IN ORE FIGURAE ;
QUI SAPIT, INNUMERIS MORIBUS APTUS ERIT,
UTQUE LEVES PROTEUS MODO SE TENUABIT IN UNDAS,
NUNC LEO, NUNC ARBOR, NUNC ERIT HIRTUS APER. 760
HIC JACULO PISCES, ILLIC CAPIUNTUR AB HAMIS, (hic :hi, illic :illi)
HOS CAUA CONTENTO RETIA FUNE TRAHUNT.
NEC TIBI CONVENIET CUNCTOS MODUS UNUS AD ANNOS ;
LONGIUS INSIDIAS CERVA VIDEBIT ANUS ;
SI DOCTUS VIDEARE RUDI PETULANSVE PUDENTI,
DIFFIDET MISERAE PROTINUS ILLA SIBI.
INDE FIT, UT QUAE SE TIMUIT COMMITTERE HONESTO,
VILIS AD AMPLEXUS INFERIORIS EAT.
PARS SUPERAT COEPTI, PARS EST EXHAUSTA LABORIS ;
HIC TENEAT NOSTRAS ANCORA JACTA RATES. 770